داروی متفورمین با نام تجاری متفورتکس یکی از داروهایی است که به صورت قرص و برای درمان بیماری دیابت نوع دو مورد استفاده قرار می گیرد. داروی متفورمین به بیمار در کاهش قند خون کمک می کند. و البته طبق تحقیقات صورت گرفته ممکن است در آینده برای درمان بیماری هایی مثل سرطان پستان نیز از داروی متفورمین استفاده شود. در ادامه درباره موارد مصرف داروی متفورمین، عوارض این دارو و مزایای آن بیشتر توضیح داده ایم.
آشنایی با داروی متفورمین
داروی متفورمین یکی از داروهایی است که برای مقابله با بیماری دیابت نوع دوم توسط پزشکان تجویز می شود. دیابت نوع دوم که به آن دیابت غیرشیرین و بدون وابستگی به انسولین نیز می گویند، در حقیقت نقطه مقابل دیابت نوع اول است. در توضیح این بیماری گفته می شود که سطح قند خون بیمار بالاتر از میزان نرمال می رود. در واقع داروی متفورمین به بدن بیمار کمک می کند تا سطح قند خون را در میزان نرمالی حفظ کند و به همین دلیل است که گفته می شود قرص متفورمین یک داروی درمانی به حساب نمی آید. داروی متفورمین اغلب به صورت قرص تولید و مصرف می شود.
موارد تجویز داروی متفورمین
مهم ترین کاربردی که داروی متفورمین دارد همین کاهش سطح قند خون و تنظیم آن است. ولی از این دارو در برخی بیماری های دیگر از جمله اختلال متابولیسم کربوهیداتی و همچنین درمان بیماری سندرم تخمدان به صورت پلی کیستیک نیز استفاده می شود. همچنین گفته می شود استفاده از داروی متفورمین می تواند باعث جوان شدگی گردد یا در زمینه لاغری به فرد کمک کند. که البته مورد دوم در حقیقت از عوارض مصرف قرص متفورمین است و هیچ پزشکی برای این دو مورد از داروی متفورمین استفاده نمی کند.
میزان و شکل مصرف داروی متفورمین برای بزرگسالان
میزان مصرفی داروی متفورمین باید با تجویز و مشورت پزشک تعیین شود. ولی به طور معمول میزان مصرف داروی متفورمین به این شکل است:
در افراد بزرگسال، اگر تنها فرد بیمار از داروی متفورمین استفاده می کند در ابتدا برای هر وعده یک قرص متفورمین پانصد میلی گرمی تجویز شده و زمان مصرف آن نیز به همراه صبحانه و ناهار ذکر می شود. اگر فرد به دوزهای بیشتری از داروی متفورمین نیاز داشته باشد این میزان باید توسط دکتر متخصص مشخص شود. این میزان می تواند در طول یک هفته افزایش یابد و از مصرف پانصد میلی گرم در هر وعده به هشتصد و پنجاه میلی گرم برسد. یا اینکه تعداد مصرف روزانه از دو بار در روز به سه بار در روز افزایش پیدا کند. شیوه ی مصرف داروی متفورمین حتماً باید همراه غذا باشد. اگر داروی متفورمین همراه دیگر داروهایی که در کاهش قند خون مؤثر هستند مصرف شود این میزان باید با توجه به تشخیص پزشک تغییر کند.
مصرف متفورمین همراه با داروی انسولین
یکی از داروهایی که برای کاهش قند خون استفاده می شود انسولین است. اگر قرار است فرد بیمار همراه با داروی انسولین از داروی متفورمین نیز استفاده کند، میزان مصرف متفورمین باید پانصد میلی گرم در روز و تنها یک بار باشد. اگر نیاز به میزان بیشتری از این دارو باشد، باید با مشورت و تجویز پزشک این میزان افزایش یابد.
مصرف متفورمین برای کودکان
برای کودکان میزان مصرف داروی متفورمین باید به شکل زیر باشد:
برای کودکان بالاتر از ده سالی که نیاز به داروی متفورمین دارند، در ابتدا مصرف دو عدد قرص پانصد میلی گرمی در روز و همراه با دو وعده صبحانه و عصرانه باید صورت بگیرد. پس از آن اگر نیاز به افزایش دوز دارو باشد باید به مرور و با نظر پزشک صورت بگیرد.
میزان مصرف متفورمین برای کودکانی که سن آن ها کمتر از ده سال است، باید با نظر مستقیم پزشک صورت بپذیرد.
شیوه تأثیر متفورمین در بدن بیمار
متفورمین باعث می شود مقاومت بدن بیمار در برابر انسولین کاهش یابد. در واقع می توان گفت که این دارو به عنوان یک مکمل عمل می کند که روی حساسیت بدن بیمار به انسولین اثر می گذارد و خود یک داروی درمانگر به حساب نمی آید.
عوارض جانبی متفورمین
متفورمین مثل هر داروی دیگری دارای عوارض مشخصی است. از جمله اینکه مصرف داروی متفورمین باعث کاهش وزن در فرد بیمار می شود. همچنین مصرف این دارو موجب کاهش اشتهای فرد می شود. از دیگر عوارضی که برای داروی متفورمین به ثبت رسیده است می توان به موارد احساس تهوع، حالت استفراغ، نفخ معده، جمع شدن گاز در روده ها و اسهال، خستگی بیش از اندازه، تنگی نفس، خواب آلودگی و احساس خلسه و همچنین درد معده اشاره کرد.
مواردی که باید در هنگام مصرف متفورمین احتیاط کرد!
از جمله مواردی که باید در مصرف متفورمین احتیاط به خرج داد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در هنگام مصرف داروی متفورمین نباید از نوشیدنی های الکلی و یا فراورده های حاوی الکل استفاده کرد.
- در هنگام مصرف متفورمین نباید از داروی دیگری از جمله داروهایی مثل آسپرین، سرماخوردگی، سینوزیت و همچنین داروهای کاهش اشتها، بدون نسخه و اطلاع پزشک استفاده کرد.
- میزان مصرف داروها و مشخصات پزشکی خود را همواره روی کاغذی یادداشت کنید و در کیف یا جیب خود داشته باشید.
- اگر عمل جراحی دارید یا نیاز به عکس برداری با اشعه ایکس دارید قبل از عمل پزشک خود را از میزان مصرف متفورمین آگاه کنید.
- اگر دچار یکی از حالت های تنگی نفس، نفس های سریع، احساس گرفتگی عضلانی، احساس خواب آلودگی، خستگی، ضعف غیرمعمول یا دچار اسهال شدید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
- اگر قند خونتان به یک باره بالا رفته باشد یا دچار بیماری دیابت هستید باید به طور پیوسته میزان قند خون خود را کنترل کنید و آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
- در زنانی که شیرده نباید متفورمین مصرف شود. زیرا مشخص نیست که آیا متفورمین از مادر به فرزند منتقل می شود یا خیر.
تداخل های دارویی متفورمین
مصرف متفورمین در برخی از موارد باید کنترل و مصرف آن محدود شود. از جمله اینکه مصرف متفورمین اگر همراه با داروهای سولفویل اوره باشد ممکن است سبب هایپوگلیسمی شود به همین خاطر میزان گلوکز خون بیمار باید پیوسته کنترل شود. همچنین اگر قرار است فرد بیمار همزمان با متفورمین از انسولین نیز استفاده کند باید در شروع مصرف بیمار بستری شود. برخی داروها از جمله هورمون های تیروئیدی، استروژن ها، نیاسین، ایزونیاد، داروهای کاتیونی و … ممکن است باعث افزایش قند خون شود و به همین خاطر در این صورت لازم است دوز مصرفی متفورمین را افزایش دهید.
در این مطلب از وبسایت دانشنامه پزشکی آریا درباره داروی متفورمین صحبت کردیم و از این که تا پایان متن همراه ما بودید سپاسگزاریم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطالب دسته دارو ها را مطالعه بفرمایید.