خوشبختانه، در سال های اخیر طب سنتی با رشد و شکوفایی بیش از پیش خود، با ارائه ی سبک جدید زندگی از نظر تغذیه ای، تحول جدیدی را ایجاد نموده است. اطبا و متخصصین، تغذیه ی سالم را از ارکان اساسی در سلامتی انسان می دانند. آن ها بر این عقیده هستند که برنامه غذایی ناسالم، زمینه ساز مشکلات جسمی و حتی روحی فراوانی است که درمان آن ها نیز منوط به اصلاح تغذیه می باشد. نکاتی چند در رابطه با برنامه ی غذایی سالم از نظر طب سنتی در این مطلب ارائه شده است.
اولین اصل در برنامه غذایی سالم از نظر طب سنتی
صاحب نظران و پژوهشگران طب سنتی به عنوان یک نکته اساسی و کلیدی بیان می کنند که هر شخص با هر مزاجی باید در برنامه ی غذایی خود مراعات و مراقبت های لازم را انجام دهد. یکی از این مراقبت ها، پرهیز از درهم خوری و برهم خوری است. به این معنا که در یک وعده ی غذایی نباید چندین نوع غذا، به ویژه با طبع های مختلف را مصرف نمود. چرا که معده در هضم آن ها دچار اختلال می شود و علاوه بر مشکلات کوتاه مدت، عوارض آن در بازه ی زمانی طولانی مدت نیز آشکار می شود. البته این به معنی عدم تنوع در برنامه ی غذایی نیست. ریزه خواری نیز به هیچ وجه توصیه نمی شود.
دومین اصل در برنامه غذایی سالم از نگاه طب سنتی
طب سنتی با تقسیم بندی افراد به مزاج های گرم و خشک، گرم و تر، سرد و خشک و سر و تر، توصیه می نماید که افراد بسته به نوع مزاج خود از غذاها و مواد خوراکی سازگار با بدنشان، استفاده نمایند. به عنوان مثال افرادی که دارای مزاج سرد و خشک هستند باید غذاهایی با طبع گرم و تر را در برنامه ی غذایی خود بگنجانند تا بر سردی و خشکی بدن خود غلبه نمایند و بدن خود را به سمت اعتدال در مزاج پیش ببرند. افرادی که مزاج های گرم دارند نیز باید با مصرف غذاهای معتدل و سرد، مانع از بروز مشکلات ناشی از غلبه ی گرمی زیاد بر بدن شوند. خشکی بدن را با استفاده از غذاهای مرطوب میتوان برطرف نمود. خشکی مزاج به ویژه در اعضایی هم چون روده سبب بروز مشکلاتی مانند یبوست می گردد که طب سنتی با نام ام الامراض از آن یاد می کند. چرا که این بیماری، مانع از دفع سموم بدن و بازگشت مجدد آن به اعضای مختلف بدن می گردد.
سومین اصل در برنامه غذایی سالم از منظر طب سنتی
پرهیز از خوردن غذاهای ناسازگار از توصیه های اکید طب سنتی است. بنا به نظر طبیبان، مصرف هم زمان غذاهای ناسازگار سبب ایجاد خلط نامناسب در بدن و نهایتاً بروز عوارض و بیماری های متعدد می شود. به عنوان مثال، مصرف هم زمان انواع مختلف گوشت مخصوصاً گوشت پرندگان و لبنیات از عوامل دخیل در بروز مشکلات و عارضه های پوستی مانند ویتیلیکو می باشد. هم چنین مصرف هم زمان لبنیات با ترشیجات و میوه ها نیز از ممنوعات برنامه ی غذایی در طب سنتی است. ماهی و تخم مرغ نیز از دیگر غذاهای ناسازگار در طب سنتی می باشند. همین طور توصیه می شود بعد از مصرف میوه ها، از هیچ نوع نوشیدنی استفاده نشود.
چهارمین اصل در برنامه غذایی سالم بر اساس طب سنتی
اصل ترتیب در غذا از دیگر نکاتی است که برای داشتن یک برنامه ی غذایی سالم باید به آن پای بند بود. در واقع این اصل بر گرفته از تقسیم بندی غذاها به دو گروه غذاهای لطیف و غذاهای کثیف می باشد. غذاهای لطیف مانند گوشت گوسفندی، نان گندم، نان جو، سیب، انار، کاهو، آش برنج، عسل، سوپ سبزیجات و غذاها و میوه هایی از این قبیل می باشند که هضم آن ها آسان تر و با معده سازگاری بهتری دارند. توصیه می شود که افراد کم تحرک که نیاز به سوخت و ساز زیاد ندارند، غذاهای لطیف را در برنامه ی غذایی خود بگنجانند. غذاهای کثیف به دلیل قابلیت دیر هضمی و بافت متراکم خود، می توانند سبب ایجاد مشکلات گوارشی شوند. ماکارونی، لازانیا، غذاهای چرب و شیرین، سس مایونز، سالاد اولویه، گوشت گاو و گوساله و غذاهای سرخ کردنی در فهرست غذاهای کثیف جای دارند.
پنجمین اصل در برنامه غذایی سالم بر اساس طب سنتی
نکته ای دیگری که توسط اطبای طب سنتی در رابطه با تغذیه ی سالم توصیه می شود، توجه به توانایی و قدرت هضم معده است. در صورتی که افراد معده ی ضعیفی دارند علاوه بر این که میبایست از خوردن غذاهای کثیف پرهیز نمایند، لازم است که حجم غذای مصرفی خود را در هر وعده کاهش داده و به جای آن بر تعداد وعده های غذایی بیفزایند. هم چنین به این دسته از افراد توصیه می شود که قبل از هر وعده ی غذایی از قابضاتی مانند رب به، سیب یا انار استفاده کنند. البته مربای به، به تنهایی بعد از غذا نیز می تواند در هضم غذا و تقویت معده کمک نماید. شربت جالینوس یا همان سکنجبین سفرجلی از دیگر توصیه های غذایی است که مانع از بروز نفخ و سنگینی در معده می گردد.
ششمین توصیه برای داشتن برنامه غذای سالم از دیدگاه طب سنتی
عدم مداومت بر غذاهای شور، چرب، شیرین، ترش و تند را باید از دیگر اصول لازم برای داشتن برنامه ی غذایی سالم دانست. چرا که مداومت بر غذاهای شور، سبب غلبه ی سودا و خشکی بدن می شوند. مصرف بیش از حد ترشیحات، عوارضی چون پیری زود هنگام و کم خونی را به همراه خواهد داشت. انسداد کبدی و کبد چرب که از بیماری های شایع امروزی است نیز در اثر مداومت بر مصرف شیرینی جات و چربی ها به وجود می آید. هم چنین باید توجه کرد که خوراکی ها و میوه هایی که تنها در برخی فصول سال موجود می باشند، بهتر است تنها در فصل خود مصرف شوند زیرا از ارزش غذایی این میوه ها و خوراکی ها در غیر فصل خود، به شدت کاسته می شود.
هفمین نکته دربرنامه غذایی سالم از نظر طب سنتی
توجه به زمان صرف غذا، از توصیه های تغذیه ای طب سنتی می باشند. بنا به نظر آن ها، صبحانه حتماً می بایست مصرف شود. حتی الامکان وعده ی ناهار حذف شود و شام نیز نباید ترک گردد، فقط باید توجه کرد که در ساعات اولیه شب، میل شود.
در این مطلب از وبسایت دانشنامه پزشکی آریا درباره برنامه غذایی بر اساس طب سنتی صحبت کردیم و از این که تا پایان متن همراه ما بودید سپاسگزاریم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطالب دسته طب سنتی را مطالعه بفرمایید.