مجموعه ای از علوم نظری، تجربی و علمی، طب سنتی ایرانی را تشکیل داده اند که از آن ها برای تشخیص و پیشگیری از بیماری ها و هم چنین درمان بیماری های جسمی و روحی استفاده می شود. در این مقاله نیز به بررسی اطلاعاتی درباره ی طب سنتی ایرانی خواهیم پرداخت.
طب سنتی ایرانی
قدمت طب سنتی ایرانی ۳ هزار ساله است و در این زمینه دانشمندانی چون زکریای رازی و ابن سینا کتاب هایی نوشته اند. این کتاب ها نزدیک به پانصد سال است که از جانب اساتیدی برتر در دانشگاه های آسیایی و اروپایی تدریس می شوند. طب سنتی ایرانی مبتنی بر ۴ طبیعت مزاج انسان است که شامل صفرا، بلغم، خون و سودا است و به گرمی و سردی مزاج و مشخصات بیمار بستگی دارد. استفاده از گیاهان دارویی یا موادی که منشأ آن ها طبیعی و حیوانی است در طب سنتی ایرانی رایج می باشد.
تأکید طب سنتی ایرانی بر چیست؟
تأکید طب سنتی ایرانی در ارتباط با پیشگیری از بیماری ها و زندگی صحیح است. این طب معتقد است که افراد باید تغذیه ای داشته باشند که با مزاج و مشخصاتشان متناسب است. بر این اساس اگر فرد بتواند غذاهای سرد یا گرم را بر اساس ارگانیسم بدن یا طبیعت مزاجش تشخیص بدهد و اعتدال را در این زمینه رعایت کند، به هیچ وجه به عوارض جانبی مبتلا نخواهد شد. مصرف داروهای گیاهی که در طب سنتی ایرانی به بیمار تحویز می شود، در هنگام مصرف سایر داروهایی که بیمار مصرف می کند موجب تأثیر عکس آن خواهد شد و ممکن است عوارض جانبی نیز داشته باشد.
دسته بندی بیماری ها بر اساس طب سنتی ایرانی
تقسیم بندی بیماری ها در طب سنتی ایرانی به ۳ دسته می باشد و شامل بیماری های تفرق و اتصال، سوء مزاجی و سوء ترکیبی است. آن دسته از افرادی که بر اساس مزاج خود تغذیه نمی کنند در طب سنتی ایرانی در دسته بیماری های سوء مجازی قرار می گیرند. افرادی که در هنگام به دنیا آمدن دارای نقص هستند، در دسته بیماری های ترکیب یا تعداد طبیعی اعضا یا سوء ترکیب هستند و آن دسته از افرادی که دچار شکستگی در عضوی از بدنشان بوده یا دارای محدودیت در حرکت و بد جوش خوردن می باشند، در دسته بیماری های تفرق و اتصال قرار داده خواهند شد.
مواد غذایی گرم و سرد در طب سنتی
آن دسته از مواد غذایی که طبع سرد دارند، ارزش غذایی منفی خواهند داشت و سبب ایجاد کم حوصلگی، سستی، بی حالی، کاهش نیروی جنسی، ضعف عمومی، پرخوابی و رنگ پریدگی می شوند. مواد غذایی گرم در این طب سنتی سبب کم خوابی، جوش صورت، افزایش فشار خون، برافروختگی چهره و … می شوند. اگر بین مزاج و صرف غذا ناهماهنگی وجود داشته باشد موجب ایجاد اختلال در اندام های داخلی بدن مثل قلب و ریه می شود و فرد را بیمار می کند.
انواع روش های درمانی در طب سنتی ایرانی
- گیاه درمانی: در طب سنتی ایرانی برای درمان برخی از بیماری های جسمی و روحی از گیاه درمانی استفاده می شود که روشی قدیمی می باشد. خداوند نیز درمان همه ی بیماری ها را در دل طبیعت جای داده است: “طبیعت خادم طبیعت است.”
- ماساژ درمانی: با ماساژ درمانی قادر به رفع و درمان بیماری هایی نظیر افسردگی، سردرد، بیماری عضلانی، گوارشی، اسکلتی و … خواهید بود و جریان خونتان بهبود پیدا می کند. با ماساژ درمانی اکسیژن رسانی به بافت ها بهبود یافته و بیماری های زیادی درمان می شود. انواع ماساژهای درمانی شامل ماساژهای آرام بخش، یومهیو، ایروودا، تای ماساژ و ماساژهای زیبایی می باشد.
- شیاتسو: شیاتسو عملی است که طی آن انگشتان دست را بر نقاط حیاتی بدن فشار می دهند تا موجب سلامتی شود. این تکنیک سالم در جهت پیشگیری از بیماری ها به شمار می آید و به نوعی فیزیوتراپی خواهد بود که در ارتباط با بیماری های خاص به کار گرفته می شود. با این روش سبب دستیابی انرژی و نیروی ذخیره شده در بیماران خواهد شد و برای رفع استرس، تنش، بی خوابی و افسردگی مؤثر است.
حجامت در طب سنتی ایرانی
حجامت در فارسی به معنای مداوا است و روشی به عنوان خون گیری است که از آن برای درمان و پیشگیری از بیماری ها صورت می گیرد. حجامت به صورت خشک بدون خونگیری و تیغ انجام می شود و در نوع تر با خونگیری همراه است. این عمل از جانب ابو علی سینا یک رکن درمانی عنوان شده است. بر اساس توصیه ای که رسول اکرم (ص) فرموده اند: ” بهترین دوره حجامت، عید است” مردم نیز عید خون می گرفتند. حجامت برای پیشگیری و درمان برخی از بیماری ها نظیر سردردهای میگرنی، نارسایی هضم غذا، آسم، اعتیاد به مواد مخدر، چربی خون، بیماری های پوستی و غلظت خون مؤثر است.
بادکش درمانی
بادکش درمانی روشی در طب سنتی ایرانی است که سبب ایجاد مکش در قسمت های مختلف بدن می شود تا سبب انبساط عروقی بدن و انحراف مواد از نقطه ای خاص شود، به این روش، حجامت خشک نیز می گویند. این روش را در افرادی که به دلیل سکته مغزی و قلبی فلج شده اند به کار می برند تا سبب بهبود آن ها شود. گاهی از ترکیب روغن های مخصوص در روش بادکش برای برخی بیماران استفاده می کنند.
زالو درمانی در طب سنتی
زالو درمانی جایگاه خاصی در طب سنتی ایرانی دارد که ناشی از نحوه خون گیری و ماده هیرودین است که از طریق زالو وارد بدن می کنند. البته هر زالویی برای درمان مناسب نیست. ماده ای ضد انعقادی در بزاق زالو وجود دارد که ضمن رقیق کردن خون، سبب باز شدن عروق تنگ خواهد شد و بر این اساس اکسیژن رسانی و خون رسانی به عضو افزایش می یابد. از این روش برای درمان بیماری هایی نظیر پیوند اعضا، ضایعات پوستی، هموروئید، واریس، پیوند پوست، بیماری های مفصل، تقویت سیستم ایمنی و … استفاده می کنند.
فصد (رگ زدن) در طب سنتی
با فصد بسیاری از سموم بدن دفع خواهد شد و در مواردی که غلبه ی سودا رخ می دهد نیز با این روش سم ها خارج می شوند. این روش مواد زائدی که در خون رسوب کرده اند را دفع می کند و همان رگ زدن محسوب می شود که توسط افراد متخصص صورت می گیرد. از این روش در درمان هموروئید، بیماری های گوارشی، کمردرد سیاتیکی، پاکسازی طبیعی و … استفاده می شود.
آب درمانی در طب سنتی
آب درمانی روشی در طب سنتی ایرانی است که بسیار مؤثر است. این روش در طب سنتی با استفاده از اسانس گیاه و یا بدون آن صورت می گیرد. برای درمان دردهای مفصلی، سیاتیک، تقویت عضلات، افزایش رطوبت، اصلاح منافذ بدن، بهبود رعشه، ضایعات پوستی و … استفاده می شود.
در این مطلب از وبسایت دانشنامه پزشکی آریا درباره طب سنتی ایرانی صحبت کردیم و از این که تا پایان متن همراه ما بودید سپاسگزاریم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطالب دسته طب سنتی را مطالعه بفرمایید.