لرزش دست پدربزرگ و مادر بزرگ ها را قطعا دیده اید. در اکثر مواقع این لرزش ها حاصل بیماری پارکینسون می باشد. در ادامه قصد داریم تا شما را با این بیماری، علل ایجاد آن، علائم بالینی و درمان بیشتر آشنا کنیم تا در صورت مشاهده علائم بتوانید سریعا به پزشک اطلاع دهید.
بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون، نوعی اختلال حرکتی عصبی است که پیشرفت تدریجی دارد و در نهایت منجر به معلولیت و ناتوانی می شود. طبق آمار های بدست آمده، پارکینسون چهارمین بیماری دژنراتیو عصبی می باشد. نکته قابل توجه این است که خانم ها بیشتر به بیماری پارکینسون مبتلا می شوند. این بیماری بیشتر در دهه پنجم زندگی پدیدار می شود. البته گاهی در سن ۳۰ سالگی نیز ممکن است فرد را درگیر نماید. در نتیجه از علائمی که در ادامه خواهیم گفت، نباید غافل شد و در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید به پزشک مراجعه نمود.
عوامل موثر در ایجاد بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون به ۲ دسته زیر تقسیم می شود:
۱_ ایدیوپاتیک یعنی علت بیماری ناشناخته می باشد و دلیل مشخصی نخواهد داشت. این نوع از بیماری پارکینسون شایع ترین نوع است.
۲_ نوع ثانویه
به طور کلی اگرچه علت بروز بیماری پارکینسون به طور دقیق مشخص نیست اما طی تحقیقات چندین عامل را به عنوان علت بیماری مطرح می نمایند، از آن جمله می توان به تصلب شرایین، ضربه های وارد شده به سر، مسائل ژنتیک و وراثت، عفونت های ویروسی، افزایش تجمع رادیکال های آزاد اکسیژن، استفاده طولانی مدت از برخی داروهای ضد روان پریشی و برخی عوامل محیطی، اشاره کرد.
علل ایجاد کننده بیماری پارکینسون چیست؟
این بیماری در اثر کاهش سطح هورمونی به نام دوپامین ایجاد می شود که ناشی از تخریب شدن سلول های عصبی حاوی رنگدانه می باشد که در قسمت خاکستری قاعده مغز قرار دارد. زمانی که ۶۰ درصد نورون ها ( به سلول های عصبی نورون می گویند) حاوی رنگدانه از بین بروند و سطح هورمون دوپامین به ۸۰ درصد کاهش یابد، نشانه های بالینی این بیماری خود را نشان خواهد داد.
علائم بیماری پارکینسون چیست؟
این بیماری شروعی تدریجی دارد، نشانه ها در آن به آرامی پیشرفت می کنند و سیر بیماری نیز مزمن و طولانی است. علائم اصلی بیماری پارکینسون عبارتند از: لرزش، سفتی عضلات، برادی کینزی ( کند شدن غیر طبیعی حرکات) و بی ثباتی و ناپایداری در حالت و وضعیت بدن، که در هر فرد ممکن است بیماری با یک یا چند تا از این علائم بروز نماید.
لرزش اندام ها
اگر چه نشانه ها در افراد مختلف متغیر می باشد، اما لرزشی آرام و یک طرفه در اکثر بیماران در حالت استراحت وجود دارد. این لرزش ها در وضعیت بی حرکت یا استراحت نیز وجود دارند و با راه رفتن و شروع به فعالیت، شدت می گیرد. لرزش می تواند به شکل حرکات چرخشی آرام و موزون ( حرکت به طرف پایین و بالا) دست و ساعد، یا به شکل حرکت شست دست در مقابل انگشتان دیگر، نظیر زمانی که تسبیح در دست داشته و دانه های تسبیح را یکی پس از دیگری رد می کند، دیده شود.
سفتی و انعطاف ناپذیری
سفتی عضلات در بیماری پارکینسون باعث مقاومت اندام ها در مقابل حرکات می شود. در نتیجه فرد به هنگام حرکت، عملکرد و حرکاتی شبیه به چرخ دنده خواهد داشت. این سفتی غیر ارادی در دست ها، پاها، صورت و بدن نیز شایع است. در مراحل ابتدایی بیمار از درد شانه به دلیل سفتی، شکایت می کند.
برادی کینزی در بیماری پارکینسون
یکی از شایع ترین حالات بیماری پارکینسون، برادی کینزی است که به کندی عمومی در حرکات فعال بدن گفته می شود. بیمار برای تکمیل بیشتر فعالیت های خود، به مدت زمان بیشتری نیاز خواهد داشت و برای شروع هر حرکتی با مشکل مواجه است، مثلا در حین برخاستن از وضعیت نشسته یا چرخیدن روی تخت به زمان بیشتری نسبت به دیگر افراد نیاز خواهند داشت. در نتیجه در برخورد با این بیماران باید اندکی صبر داشته باشیم.
ناپایداری حالت و وضعیت بدن
بیمارانی که دچار پارکینسون هستند، اغلب در راه رفتن و حالت طبیعی بدن دچار مشکل می شوند، رفلکس های حالت دهنده بدن وجود ندارند و بیمار در حالی که ایستاده است، سر او به جلو خم می شود. به طوری که مفصل ران، زانو ها، گردن و آرنج حالت خمیده و رو به جلو خواهند داشت و هنگام راه رفتن بیمار پای خود را بر روی زمین می کشاند، همین عامل می تواند بیمار را در معرض خطر زمین خوردگی قرار دهد. به همین منظور باید در هنگام راه رفتن از بیمار حمایت نمود تا دچار عارضه های دیگر نشود.
تدابیر پزشکی برای درمان بیماری پارکینسون
درمان مستقیما به سمت کنترل نشانه ها و حفظ استقلال بیمار در عملکردها، هدایت می شود، چون هیچ روش جراحی و یا پزشکی برای پیشگیری از پیشرفت این بیماری متاسفانه وجود ندارد. مراقبت ها باید برای هر فرد و متناسب با نیازهای او اختصاصی یابد. کنترل دارویی در حال حاضر جزو درمان اصلی بیماری پارکینسون به حساب می آید. بیماران مبتلا به پارکینسون معمولا در خانه تحت مراقبت قرار می گیرند و فقط در موارد بروز عوارض حاد بیماری و یا استفاده از روش های درمانی جدیدی که تنها در بیمارستان ها انجام خواهد شد، نیاز به مراجعه به مراکز درمانی دارند.
انواع روش های درمانی بیماری پارکینسون چیست؟
۱_ استفاده از داروهای ضد پارکینسون: یکبار داروهای اصلی و کارآمد لوودوپا می باشد که در ابتدا اثرات مثبتی دارد اما با گذشت زمان اثرات مفید و کارآمد این دارو کم می شود و عوارض جانبی نامطلوب تشدید می شوند.
۲_ عمل جراحی: همه بیماران پارکینسونی، کاندید مناسبی برای عمل جراحی نیستند. برای شناسایی بیماران واجد شرایط عمل جراحی از تست های عصبی خاص و مقیاس درجه بندی بیماری پارکینسون استفاده می شود.
۳_ پیوند عصب: پژوهش های جدید توجه خود را روی پیوند سلول عصبی خوک و سلول بنیادی جهت جایگزینی سلول های آسیب دیده معطوف داشته اند. البته این روش همچنان با محدودیت هایی روبرو می باشد.
به طور کلی اغلب درمان های بیماری پارکینسون باید به منظور کنترل علائم بیماری باشد و شکلی حمایتی داشته باشد. برای مثال بیماری که اختلال در راه رفتن دارد به هنگام حرکت باید مراقب آن بود و یا ممکن است به دلیل کندی حرکات و به دنبال آن کندی در جویدن غذا و گاها اختلال در بلع نتوانند تغذیه کاملی داشته باشند، پس بیمار باید از نظر عدم ابتلا به سوء تغذیه کنترل گردد.
در این مطلب از وبسایت دانشنامه پزشکی آریا درباره بیماری پارکینسون صحبت کردیم و از این که تا پایان متن همراه ما بودید سپاسگزاریم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطالب دسته بیماری ها را مطالعه بفرمایید.