در این متن قصد داریم به بررسی دارو ائوزین بپردازیم. این دارو کاربرد و موارد مصرف بسیاری دارد. که از جمله مهمترین آنها می توان به رنگ آمیزی سلولی و اجزای ریز سلول برای مشاهده دقیق تر اشاره کرد. همچنین کاربرد دوم آن به عنوان محلول ضد عفونی کننده و خشک کننده ترشحات تاول ها و وزیکول های روی پوست بدن می باشد. این دارو انواع متفاوتی دارد و دارای عوارض بسیار کمی می باشد. که با استفاده درست و اصولی از آن می توان از بروز عوارض دارو ائوزین تا حد زیادی پیشگیری کرد. برای آشنایی با دارو ائوزین، موارد مصرف، عوارض و موارد منع مصرف دارو تا انتهای متن با ما همراه باشید.
دارو ائوزین و علت نامگذاری آن
ائوزین یک واژه یونانی و برگرفته شده از eos به معنی سحر و طلوع آفتاب می باشد. این دارو در واقع یک رنگ فلورسنت قرمز است. که از ترکیب و بر هم کنش دو ماده برم و فلورسین به دست می آید. از آنجا که مطالعات بخش های مختلف بدن و سلول های آن به دلیل ریز و میکروسکوپی بودن آنها بسیار دشوار می باشد، از این ماده برای مشاهده دقیق و آسان تر اجزای سلول استفاده می شود. در واقع زیست شناسان و افرادی که به مطالعه سلول و اجزای آن مانند هسته، سیتوپلاسم و سلول های ماهیچه ای می پردازند، از داروی ائوزین برای رنگ آمیزی این اجزا استفاده می کنند. تا که بتوانند با میکروسکوپ آنها را به دقت مشاهده کنند. البته باید توجه داشت که فقط بخش های خاصی توسط این رنگ فلورسنت قابلیت رنگ پذیری دارند. که این بخش ها را ائوزینوفیلیک یا رنگ پذیر می نامند. داروی ائوزین به صورت کیسه ای به فروش می رسد. که روزی ۳ تا ۴ بار فقط به مدت ۲۰ دقیقه روی پوست به صورت موضعی استفاده می شود.
انواع دارو ائوزین در رنگ آمیزی
دارو ائوزین در واقع در دو نوع کاربرد دارد. که این دو نوع ترکیب در رنگ تفاوت دارند و باید توجه داشت که انتخاب نوع ائوزین به زیست شناسان و افرادی که در این زمینه تخصص دارند، بستگی دارد. بسته به روش، انتخاب و ترجیح این افراد نوع ائوزین مشخص می شود. که انواع ائوزین شامل ائوزین وای (y ) و ائوزین بی (B) می باشد. ائوزین وای رنگی زرد دارد و این نوع ائوزین به عنوان های دیگری نیز شناخته می شوند. که شامل ائوزین قرمز اسیدی ۸۷، برم ائوزین، اسید برومو فلور ستیک و D&C قرمز می باشند. همچنین ائوزین (B) شامل عناوین دیگری نظیر ائوزین قرمز اسیدی ۹۱، ائوزین سافروزین، ائوزین ارغوانی و CI 45400 می باشد. که این نوع ائوزین رنگی مایل به آبی دارد.
انواع دارو ائوزین در خشک کردن ترشحات
داروی ائوزین علاوه بر این که در رنگ آمیزی کاربرد دارد، خشک کننده ترشحات نیز می باشد. که ائوزین ضدعفونی کننده ترشحات اگر از ترکیب الکل و ائوزین باشد به صورت محلول ۱-۵ درصد الکلی و اگر بر پایه آب و ائوزین تهیه شده باشد، محلول آبی ۲ درصد نام دارد. برای تهیه محلول آبی ائوزین از یک گرم ائوزین با ۹۹ سی سی آب مقطر استفاده می شود. اما در تهیه نوع الکلی آن از یک گرم ائوزین و ۹۹ سی سی الکل اتانول ۷۰ درصد استفاده می شود. که محلول آبی ائوزین بیشتر به عنوان داروی موضعی صورت استفاده می گردد. اما نوع الکلی آن بیشتر در بدن و اندام ها کاربرد دارد. که هر کدام از آنها موارد مصرف خاصی دارند که در ادامه متن بررسی خواهند شد.
کاربرد دارو ائوزین
همانطور که در قسمت های قبل نیز گفته شد، از کاربردهای ائوزین رنگ آمیزی اجزای ریز و غیر قابل مشاهده سلول مانند رنگ آمیزی سیتوپلاسم سلول جانوری و رنگ آمیزی دیواره سلولی می باشد، تا بتوان آنها را با دقت بیشتری مشاهده و مطالعه کرد. البته این تنها کاربرد دارو ائوزین نیست و از این دارو در وسایل آرایشی مانند لاک و رژ لب نیز به عنوان رنگ مجاز دارویی استفاده می گردد. از محلول الکلی ائوزین با غلظت ۱ تا ۵ درصد به عنوان داروی ضد عفونی کننده موضعی برای درمان و خشک کردن ترشحات در قسمت های مختلف بدن کاربرد دارد. که این نوع ائوزین به دلیل این که از الکل تهیه شده است در اطراف چشم ها نباید استفاده شود.
یکی دیگر از انواع ائوزین که محلول ۲ درصد می باشد را می توان در ضدعفونی و از بین بردن ترشحات صورت و زخم های ملتهب استفاده کرد. که مدت زمان استفاده از این دارو بر روی بدن حدود ۲۰ دقیقه است و از قرار دادن دارو برای زمان بیشتری بر روی پوست جدا خودداری گردد. گاهی در قسمت های مختلف پوست بدن افراد تاول هایی ایجاد می شوند، که برای درمان آنها ابتدا باید ترشحات آنها خشک شده و از بین بروند سپس بقیه مراحل درمان صورت گیرد. که کاربرد دارو ائوزین انجام همین کار می باشد.
عوارض دارو ائوزین
معمولا دارو ائوزین امروزه در بسیاری از کشورها به دلیل داشتن برخی از عوارض استفاده نمی شود و داروهای دیگری جایگزین آن شده اند. اما در ایران به طور وسیعی از این دارو برای خشک کردن و ضد عفونی کردن ترشحات تاول ها و وزیکول ها استفاده می گردد. علت استفاده کمتر در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته احتمالا ایجاد حساسیت به نور در فرد استفاده کننده، ایجاد حساسیت موضعی و رنگ نامتناسب دارو می باشد. البته با وجود این که دارو ائوزین برای درمان التهاب ها و درماتیت های پوستی استفاده می شوند، گاها خود سبب به وجود آمدن درماتیت هایی بر روی پوست خواهد شد. که این موضوع سبب خودداری بسیاری از استفاده ائوزین است.
همینطور اگر این دارو زمان بیشتری روی پوست بماند نه تنها به کاهش ترشحات و رفع التهاب کمک نمی کند، بلکه ممکن است سبب ایجاد حساسیت و التهاب بیشتری در پوست مصرف کنندگان شود. برای کاهش عوارض این دارو بهتر است آن را از داروخانه های معتبر خریداری کنید و مطمئن شوید که دارو ائوزین دست ساز نیست و توسط کارخانه تولید شده باشد. زیرا تولید و تهیه این دارو بسیار دشوار است و به دقت بسیاری نیاز دارد، تا برای مصرف کنندگان مشکلات و عوارض کمتری به وجود آورد. علاوه بر موارد گفته شده توجه به تاریخ تولید و انقضای دارو یکی دیگر از موارد پیشگیری کننده از ایجاد عوارض احتمالی دارو ائوزین می باشد.