میلیون ها نورون عصبی از ستون فقرات عبور می کنند؛ در صورتی که آنها آسیبی ببینند و یا فشاری برا آنها وارد گردد، فرد با درد شدیدی روبرو خواهد شد. به کمک تست نوار عصب و عضله می توان عملکرد عصب های بدن را بررسی نمود و آسیب آنها را تشخیص داد. این تست سلامت عضلات و اعصاب بدن را اطلاع رسانی می کند؛ تشخیص بسیاری از مشکلات ستون فقرات با کمک این تست امکان پذیر است. در ادامه بیشتر با الکترومیوگرافی یا نوار عصب و عضله آشنا خواهیم شد.
تست نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی چیست؟
تست نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی (EMG)، آسیب ها و مشکلات احتمالی عضلات را به وسیله اندازه گیری تعداد پالس های الکتریکی ارسالی به آن، بررسی می کند. عضلات بدن در هنگامی که عملکرد مناسب و سالمی داشته باشند، سیگنال خاصی را ارسال می کند، حال اگر سیگنال متفاوتی از عضلات ارسال شود، نشان دهنده آسیب آن است و می تواند محل ایجاد دقیق مشکل را تشخیص دهد. نوار عصب emg برای تشخیص مشکلات عصبی یا نخاعی کاربرد دارد و همچنین مشکلاتی را که موجب آسیب به بافت عضله ها شده است را شناسایی می نماید.
در این تست همانگونه که گفته شد، پالس های الکتریکی به طور دقیق اندازه گیری می شود؛ به این منظور یک سوزن خیلی نازک و ریز به زیر پوست فرو برده می شود. در بیشتر موارد این کار به کمک بی حسی موضعی انجام می گیرد. سپس پزشک از بیمار می خواهد که برخی عضلات خود را منقبض و سپس ریلکس کند، به این ترتیب اطلاعات مورد نظر دستگاه برای تشخیص در اختیارش قرار می گیرد. تست EMG تشخیص می دهد که آیا مشکل مربوط به بافت عضله است یا اعصابی است که آن را کنترل می کند.
کاربردهای تست نوار عصب و عضله
نوار عصب و عضله برای تشخیص بیماری هایی نظیر سندروم تونل کارپال، تنگ شدن کانال نخاعی، دیسک کمر و سیاتیک کاربرد دارد. دلیل بروز علائمی همچون گزگز و بی حسی پا، گرفتگی عضلات، احساس ضعف در ناحیه ستون فقرات، گیجی و خستگی که با استراحت برطرف نمی شود، خشکی و گرفتگی کمر نیز به کمک این تست قابل تشخیص است.
این تست همچنین برای تشخیص و درمان مشکلات کمر و گردن نیز قابل استفاده است. ممکن است عکس ام آر آی مواردی مانند دیسک کمر و یا بیرون زدگی آن را نتواند به طور دقیق تشخیص دهد، اما نوار عصب و عضله محل دقیق ضایعه و عصب درگیر را معین می کند. نوار عصب و عضله گردن نیز بیماری های مربوط به دیسک گردن را نیز تشخیص می دهد.
نوار عصب و عضله کمر همچنین پس از درمان بیماری دیسک به بررسی وضعیت بهبود کمک خواهد کرد. گاهی نیز یک دیسک پس از دوره ای بهبود، دوباره دچار درد می شود؛ تشخیص اینکه دوباره همان عصب قدیمی دچار درد شده است یا عصب جدیدی درگیر شده است، به کمک نوار عصب و عضله قابل تشخیص است.
التهاب عصبی در بیماری هایی نظیر دیابت نیز وجود دارد که به دلیل داشتن علائمی همانند دیسک، با این بیماری اشتباه گرفته می شود و گاهی برای درمان آن جراحی دیسک تجویز می گردد که هیچ اثری در بهبود آن نخواهد داشت و حتی شدت بیماری را نیز بیشتر می کند. نوار عصب و عضله تفاوت این دو بیماری را تشخیص می دهد.
گاهی نیز درگیری عصب خود را به صورت درد در سایر نقاط بدن از جمله فشار بر دیسک، درد پشت ران، درد پاشنه یا حتی زانو نشان می دهد که تست نوار عصب و عضله برای تشخیص این مورد نیز موثر است.
نحوه انجام تست نوار عصب و عضله
این تست دارای دو مرحله اصلی است. در بخش هدایت عصبی، تحریک الکتریکی به اعصاب فرد داده می شود و در بخش بررسی سوزن ها به نقاط متفاوت عضلات وارد می شود؛ در این بخش دارویی در بدن تزریق نخواهد شد. سوزن های دستگاه عصب و عضله مخصوص به خود می باشد و هرکدام با دیگری متفاوت است. می توانید از پزشک خود بخواهید که از سوزن های یک بار مصرف برای شما استفاده نماید.
مدت زمان انجام تست نوار عصب و عضله
مدت زمان انجام تست، بسته به نوع تستی که پزشک تجویز می کند، از ۴۵ دقیقه تا ۲ ساعت متغیر می باشد. در برخی موارد این زمان بیشتر نیز خواهد شد. اگر مدت زمان تست طولانی شود، بهتر است در چند جلسه انجام گیرد. گاهی نیز برای مشاهده تغییرات مراحل مختلف بیماری، تست نوار عصب و عضله چند بار تکرار خواهد شد.
قبل از انجام تست، بیماران چه کاری باید انجام دهند؟
قبل از انجام الکترومیوگرافی بیماران باید به حمام بروند و محل مورد تست را از هرگونه کرم، پماد و یا دیگر مواد آرایشی پاک نمایند.
در صورتی که از دستگاه های تنظیم کننده ضربان قلب و یا دیگر دستگاه ها استفاده می کنید، به پزشک خود اطلاع دهید تا پزشک احتیاطات لازم را انجام دهد؛ البته این ابزار مانعی برای انجام تست نوار عصب و عضله نخواهند بود.
ابتلا خود را به بیماری های عفونی نظیر ایدز و هپاتیت و بیماری های خونی همانند نارسایی کبد، نارسایی کلیه و بیماری قلبی اطلاع دهید.
از خوردن یا نوشیدن مواد غذایی کافئین دار و یا کشیدن سیگار به مدت سه ساعت قبل از تست خودداری نمایید.
اشیاء فلزی نظیر دستبند، انگشتر و … را هنگام انجام تست، خارج کنید و همچنین دستگاه های الکترونیک خود نظیر موبایل را خاموش کنید.
آیا انجام تست نوار عصب و عضله دردناک است؟
احساس درد در افراد مختلف، متفاوت است؛ برخی بیماران احساس درد خفیفی دارند و برخی دیگر دردی احساس نخواهند کرد. به دلیل وارد کردن شوک های الکتریکی ممکن است کمی برای برخی بیماران دردناک باشد که می توانید در این مورد از پزشک خود بخواهند که کمی به آنها استراحت دهد. معمولا درد شدید هنگام انجام تست مشاهده نمی شود، اما در صورت احساس درد با پزشک خود در میان بگذارید. برای جلوگیری از درد می توان از داروهای آرام بخش استفاده نمود.
پس از انجام تست نوار عصب و عضله، بیمار چه شرایطی خواهد داشت؟
این تست نیاز به دوره ریکاوری و مواد بی حسی ندارد و مشکلی برای بیمار پیش نخواهد آمد. پس از پایان تست نیز بیمار می تواند کلینیک را ترک کند. پزشکی که تست را انجام می دهد، نتایج سیگنال های عصبی را بررسی،تحلیل و ثبت می کند. گاهی نیز برای تفسیر نوار عصب و عضله به طور دقیق تر، نتایج به پزشک متخصص ارسال می گردد. در شرایط عادی این تست دارای عوارض جانبی خاصی نخواهد بود.