یکی از روش های پیشرفته برای مشاهده اندام های داخلی و عروق، آندوسکوپی می باشد که توسط دستگاه آندوسکوپ یا دستگاه درون بین صورت می گیرد. این دستگاه که به درون بین نیز معروف است بسیار مهم واقع شده و در شرایط مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد.
درون بین یا دستگاه آندوسکوپ چیست؟
درون بین یا آندوسکوپ دستگاهی بوده که به وسیله ی آن مجراها و فضاهای داخلی بدن معاینه می شود. لازم است بدانید که در حال حاضر استفاده از دستگاه آندوسکوپی برای معاینه بینی و دیدن گرفتگیهای بینی نیز بسیار رایج و دقیق می باشد. این دستگاه یک لوله باریک و انعطاف پذیر با دوربینی بر یک سر آن می باشد که از طریق برش، جراحی یا از طریق دهان یا مقعد وارد بدن می شود و این اندام ها را مشاهده می کند. با این حال لازم است بدانید دستگاه آندوسکوپ تنها برای مشاهده داخل معده و احشام بدن نبوده بلکه برای سایر اعضای بدن نیز امکان استفاده از این دستگاه وجود دارد.
لازم است بدانید اصول کار اندوسکوپی به گونهای بوده که باید در آن از یک آینه و نور بازتاب دهنده استفاده شود به طوری که آندوسکوپ های اولیه تنها از چند آینه و عدسی ساخته شده بود اما با پیشرفت علم و تکنولوژی در ۳۰ سال اخیر جای آنها را دستگاه های حاوی فیبر نوری گرفته است که استفاده از این دستگاه با وضوح تصاویر امکان پذیر می باشد. لازم است بدانید افرادی که در عمل آندوسکوپی قرار میگیرند با داروهای آرامش بخش تسکین داده شده تا دردشان به حداقل برسد. با این حال دقت داشته باشید در حال حاضر در آندوسکوپی تصاویر گرفته شده از بدن به یک پردازشگر ویدیو منتقل شده و در بیشتر عمل های جراحی آندوسکوپی از ویدیو و دوربینهای عکاسی برای دیدن عمل استفاده می شود با این حال به راحتی امکان ضبط و ذخیره تصاویر رنگی وجود دارد.
انواع دستگاه آندوسکوپ
به طور کلی اگر بخواهیم دستگاه آندوسکوپی را دسته بندی کنیم باید بگوییم این دستگاه به دو دسته دستگاه آندوسکوپ های نرم یا انعطاف پذیر و دستگاه آندوسکوپ های سخت تفسیم میشود. در این بین معمولاً با استفاده از آندوسکوپ های نرم بیشتر است. این آندوسکوپ که لوله های باریک تری نسبت به نوع سخت دارد، بهتر در اعضای بدن وارد شده و طول بیشتری داشته که به دلیل انعطاف پذیری و قطر کمتر آسیب کمتری نیز به اعضا وارد می کند. با این حال طبیعتاً استفاده از این دستگاه ها هم برای پزشک و هم برای بیمار راحت تر است.
انواع آندوسکوپی
همانطور که گفته شد استفاده از دستگاه آندوسکوپی تنها برای مشاهده داخل معده نبوده بلکه با این روش می توان سایر اعضای بدن را نیز مشاهده نمود که در اینجا اسم هر کدام از این عمل ها تغییر می کند. لازم است بدانید برای دیدن روده بزرگ و رکتوم از کلونوسکوپ استفاده شده که برای این امر لازم است بیمار ابتدا روده ی خویش را خالی کرده و سپس با استفاده از دست دستگاه کولونوسکوپی که لوله ای شکل است و بر سر آن دوربین قرار دارد از راه مقعد وارد روده بزرگ شده و به بررسی روده می پردازد. برای دیدن ریه ها نیز از برونسکوپی استفاده می شود. آندوسکوپی ریه ها برای تشخیص بیماری بوده که در آن دکتر از طریق گلو برای دیدن نای، نایژه ها و سازه های دیگر دستگاه تنفسی استفاده می کند.
این دستگاه یک لوله نورانی نازک با یک دوربین کوچک در نوک آن می باشد. آرتروسکوپی عملی بوده که در آن اندوسکوپی مفاصل و استخوان ها صورت می گیرد، آرتروسکوپی به طور کلی یک وسیله جراحی بوده که پزشک متخصص ارتوپدی از آن برای دیدن داخل مفاصل برای تشخیص یا درمان بیماری استفاده میکند. همچنین دقت داشته باشید برای آندوسکوپی سیستم ادراری از سیستوسکوپی استفاده می شود. برای مشاهده ناحیه شکم و لگن نیز از آلپاراسکوپی استفاده می شود.
علت انجام آندوسکوپی
با وجود آنچه در مورد دستگاه آندوسکوپ و به طور کلی آندوسکوپی گفته شد در می یابیم که این دستگاه انواع مختلفی داشته و طبیعتاً با توجه به وضعیت بیمار و نوع بیماری آندوسکوپی افراد با یکدیگر متفاوت است. در این بین علت آندوسکوپی اندام های فوقانی برای تشخیص و گاهی اوقات درمان انجام می شود. همچنین از اندوسکوپی برای جمع آوری نمونه های بافت برای بیمارانی مبتلا به کم خونی، خونریزی، التهاب، سرطان سیستم گوارش و اسهال استفاده می شود به صورتی که پزشک می تواند از طریق دستگاه آندوسکوپ که یک ابزار مخصوص برای درمان مشکلات سیستم گوارشی است در معده و یا هر عضو داخلی خونریزی را متوقف کند. همچنین دقت داشته باشید در بعضی مواقع علت آندوسکوپی برای کمک به سایر روشهای درمانی از جمله سونوگرافی می باشد. در مواردی دیگر علت این بررسی و تشخیص مشکلاتی چون درد مداوم قسمت فوقانی شکم و استفراغ، تهوع، سوزش سر دل و غیره است که با این دستگاه میتوان جسم خارجی را از دستگاه گوارش خارج نموده یا ناهنجاری های معده و تومورهای سرطانی را تشخیص داد بگونه ای که بعضی از پزشکان برای نمونه برداری و تشخیص تومورهای بدخیم و تومورهای خوش خیم از این دستگاه استفاده می کنند.
قبل و بعد آندوسکوپی چه باید کرد؟
در صورتی که نیاز به آندوسکوپی باشد و دکتر به شما این امر را اعلام کند، لازم است بدانید قبل از انجام آندوسکوپی فرد باید درباره وضعیت خود اطلاعات کاملی داشته باشد به گونه ای که لازم است از دکتر سوال کند که علت آندوسکوپی چیست و بهتر است افرادی که می خواهند اندوسکوپی شوند، با نحوه انجام آن آشنایی نسبی داشته باشند. همچنین لازم است ۶ الی ۸ ساعت قبل از انجام این عمل بیمار هیچ چیزی نخورد و از طرفی اگر بیماری خاصی داشته یا به دارو حساسیت دارید لازم است حتما این امر را به پزشک متخصص خود اطلاع دهید. دقت داشته باشید هنگامی که قرار است عمل آندوسکوپی بر روی شما انجام شود به گلویتان یک اسپری بی حس کننده زده شده و شما باید راحت بر روی سمت چپ خود دراز بکشید و یک قطعه کوچک محافظ در بین دندان های شما قرار داده می شود که این کار باعث شده دندان های شما آسیب نبیند. پس از انجام آندوسکوپی نیز مدت طول می کشد تا فرد از حالت بیهوشی خارج شود که معمولاً بیماران بعد از به هوش آمدن احساس گلودرد خفیف می کند که در اینجا معمولاً قرقره کردن آب نمک توصیه می شود. از طرفی اگر مشکلات تنفسی بعد از اندوسکوپی دیده شود جای نگرانی ندارد بلکه بسیار خفیف بوده و به راحتی از بین می رود.